Inspiracja

Witajcie w projekcie Social Innovation Relay. W ciągu następnych kilku miesięcy Waszym zadaniem będzie stworzenie pomysłu na innowację społeczną, a następnie opracowanie biznesplanu na przedsiębiorstwo społeczne działające w oparciu o tę innowację. Poniżej znajdziecie informacje o tym, czym są innowacje społeczne i przedsiębiorczość społeczna, a także szereg ćwiczeń, które pomogą wam w opracowaniu własnych pomysłów. Życzymy Wam owocnej pracy i dobrej zabawy.

DefinicjeCo to jest innowacja społeczna?

Innowacje społeczne mogą mieć bardzo różny charakter i nie ma jednej obowiązującej definicji. Możemy wyróżnić jednak takie cechy, którymi innowacja społeczna powinna się charakteryzować oraz takie, które może, lecz nie musi posiadać.

Cechy, które powinna posiadać każda innowacja społeczna:

• INNOWACYJNOŚĆ

  – każda innowacja powinna być czymś nowym. Rzecz teoretycznie do osiągnięcia, jednak w praktyce bardzo trudna. W przypadku innowacji społecznych nowość polega zazwyczaj na zastosowaniu danego rozwiązania w nowym kontekście, zmiany lub nieoczywistego połączenia już istniejących rozwiązań (np. w innym kraju, dla innej grupy docelowej, w innej branży).

• PRAKTYCZNY CHARAKTER

  – to nie jest wyłącznie ćwiczenie umysłowe bądź teoria. W przypadku innowacji społecznych kluczową kwestią jest czy rozwiązanie działa w praktyce.

• ODPOWIEDŹ NA REALNE POTRZEBY SPOŁECZNE

  – a więc takie, które mają fundamentalne znaczenie dla jakości życia (np. potrzeba zdrowia, opieki, samodzielnego życia).

• CEL SPOŁECZNY JEST NAJWAŻNIEJSZY

  – a więc nie jest realizowany niejako przy okazji. Jest ważniejszy niż sukces komercyjny czy reputacja.

Kiedy będziecie projektować Waszą innowację społeczną zastanówcie się czy spełnia wymienione wyżej kryteria.

O czym jeszcze warto pomyśleć projektując innowacje społeczne?

• EFEKTYWNOŚĆ

  – czy nasze rozwiązanie jest lepsze niż te, które już istnieją? Czy nakłady są warte osiąganych rezultatów. Aby to sprawdzić, musicie zbadać rynek np. szukając informacji w internecie.

• MOŻLIWOŚĆ SAMODZIELNEGO DZIAŁANIA PRZEZ ODBIORCÓW

  – chcemy dać grupie docelowej niezależność, nie uzależniać jej od wąskiej grupy dostawców. Przekładając to na popularne przysłowie, chcemy dać odbiorcom wędkę , a nie rybę.

• TRWAŁOŚĆ

  – czy nasze rozwiązanie ma szanse na przetrwanie w realnych warunkach (np. kiedy skończy się dofinansowanie). Wiele innowacji społecznych w ich początkowej fazie korzystało z różnego rodzaju dofinansowania, np. środków Unii Europejskiej, krajowych programów wsparcia czy zbiórek społecznych. Jednak prawdziwym testem dla innowacji społecznych jest to, czy po okresie inkubacji są w stanie finansować się same.

• SKALOWALNOŚĆ

  a więc możliwość ich powielania i zwiększania skali, tak aby mogły przysłużyć się jak największej liczbie osób.

Jeśli chcielibyśmy podsumować krótko czym są innowacje społeczne, powiemy, że są one: „dla ludzi, przez ludzi i z ludźmi.

(Wygnański J. J., Komorowska Z., 2019, Pod rękę z Pomysłowym Dobromirem. Podręcznik dla osób wspierających innowatorów społecznych, : Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”).

Kim jest przedsiębiorca społeczny?

Istnieją różne definicje terminu „przedsiębiorca społeczny”.

„Przedsiębiorca społeczny to ktoś, kto rozpoznaje problem społeczny i wykorzystuje zasady przedsiębiorczości do organizowania, tworzenia i zarządzania przedsięwzięciem w celu dokonania zmiany społecznej” (Wikipedia).

Przedsiębiorcy społeczni pełnią rolę „agentów” zmian w sektorze społecznym, m.in. poprzez:

• misję tworzenia i utrzymywania wartości społecznej (nie tylko wartości prywatnej),
• rozpoznawanie i nieustanne poszukiwanie nowych możliwości służenia tej misji,
• angażowanie się w proces ciągłej innowacji, adaptacji i uczenia się,
• odważne działania, nie będąc ograniczonymi przez aktualnie posiadane zasoby, oraz wysokie poczucie odpowiedzialności wobec klientów i grup, którym służą, a także za wypracowane wyniki. (Gregory Dees 2001).

„Przedsiębiorcy społeczni to osoby, które dostarczają innowacyjne rozwiązania najbardziej palących problemów społecznych. Są ambitni i wytrwali, stawiają czoła głównym problemom społecznym i oferują nowe pomysły zmian na szeroką skalę. Przedsiębiorcy społeczni prezentują przyjazne dla użytkownika, zrozumiałe i etyczne projekty, które cieszą się szerokim poparciem […]. Podczas gdy przedsiębiorca biznesowy może tworzyć zupełnie nowe branże, przedsiębiorca społeczny opracowuje innowacyjne rozwiązania problemów społecznych, a następnie wdraża je na dużą skalę” (Ashoka – Innowatorzy dla społeczeństwa). Przedsiębiorcy społeczni to grupa bardzo różnorodna, także jeśli chodzi o modele biznesowe prowadzenia działalności gospodarczej. Termin „przedsiębiorczość społeczna” nie implikuje formy organizacyjnej przedsięwzięcia. Poniższa grafika przedstawia przegląd różnych form organizacyjnych:

Przedsiębiorczość społeczna

Przedsiębiorczość społeczna to działalność mająca na celu rozwiązanie problemu społecznego z wykorzystaniem zasad przedsiębiorczości.

Co to jest biznes społeczny?

„Firma społeczna to firma bez strat, bez dywidendy, której jedynym celem jest rozwiązanie problemu społecznego”.
(Muhammad Yunus – Budowanie biznesu społecznego)

Pierwszym motywem biznesu społecznego nie jest zysk i nie wypłaca on swoim inwestorom dywidendy. Zamiast tego ma na celu rozwiązywanie problemów społecznych za pomocą produktów i usług po przystępnych cenach lub przekazanie ubogim i wykluczonym społecznie osobom własności przedsiębiorstwa, a tym samym umożliwienie im udziału w jego zyskach.

Przedsiębiorstwo społeczne spłaca tylko pierwotną inwestycję i reinwestuje zyski w innowacje lub dalszy rozwój, które przyczyniają się do realizacji jej celów. Chociaż biznes społeczny jest pionierski w swoich celach, jest tradycyjny w zarządzaniu. Jego pracownicy są profesjonalistami i są opłacani według płac i stawek rynkowych. Ten rodzaj działalności może przynosić zyski lub nie, ale jak każdy inny biznes nie może ponosić strat, aby móc się utrzymać.

Czy przedsiębiorczość społeczna to działalność charytatywna?

Biznes społeczny jest zrównoważony pod każdym względem: pod względem bezpośredniego wpływu na środowisko, wpływu na łańcuch wartości i, co najważniejsze, pod względem niezależności finansowej. To kluczowa różnica między biznesem społecznym a działalnością charytatywną. Po spłaceniu początkowej inwestycji przedsiębiorstwo społeczne dąży do samowystarczalności finansowej, dającej mu niezależność i bezpieczeństwo, aby skoncentrować swoje wysiłki na długoterminowej poprawie życia osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji.

Prof. Yunus opisuje przykład biznesu społecznego

Obejrzyj poniższe filmy, aby dowiedzieć się więcej o biznesie społecznym:

Przedsiębiorcy społeczni

Za każdą innowacją społeczną stoi jakiś innowator lub innowatorka. Aby ich przedsięwzięcie odniosło sukces, muszą oni mieć pewne cechy, takie jak np.:

• wytrwałość,
• umiejętność wsłuchiwania się w potrzeby,
• zdolność do ustalania priorytetów,
• elastyczność i umiejętność reagowania na zmiany,
• zdolność do podejmowania ryzyka,
• zdolność inspirowania innych,
• umiejętność współpracy,
• pragmatyzm,
• myślenie poza schematami,
• odwaga,
• wiara, że się uda i wiele innych.

Rzadko kiedy jedna osoba posiada je wszystkie, dlatego warto budować zespół złożony z osób o różnych predyspozycjach i podział ról, przyjmowanie różnych punktów widzenia i ucieranie opinii. Im bardziej różnorodny zespół tym więcej różnych perspektyw i szersze spojrzenie na problem. Myślisz o stworzeniu własnego pomysłu na innowację i przedsiębiorstwo społeczne w konkursie Social Innovation Relay? Zobacz jak zrobili to inni. Poniżej prezentujemy kilka sylwetek przedsiębiorców społecznych, którzy odnieśli sukces.

Cele zrównoważonego rozwoju ONZ